Lista zniekształceń poznawczych
Poniżej znajduje się lista zniekształceń poznawczych. Zniekształcenia poznawcze to nasze tendencje do myślenia w określony sposób, czyli pewne nawyki poznawcze, które wykształciliśmy w trakcie życia.Przeczytaj więcej o zniekształceniach poznawczych. Nie wszystkie z nich są charakterystyczne dla nas, możemy mieć tendencję do jednego, dwóch, być może kilku. Poniżej opisałem zniekształcenia z przykładami zawodowymi, rodzinnymi i lukami do wpisania własnych przykładów. Możesz tę listę wydrukować i wpisać własne przykłady.
Na pewno też zauważysz, że niektóre przykłady pasują nie tylko do jednego typu zniekształcenia poznawczego. Nierzadko przeplatają się one i w ponizszych przykładach nie dało sie tego uniknąć.
Jeśli nie czytałeś(aś) artykułu na temat tego, czym są zniekształcenia poznawcze, koniecznie wcześniej go przeczytaj (kliknij tutaj).
Lista zniekształceń poznawczych:
Czytanie w myślach – wyciąganie “z góry” wniosków na temat myśli, ocen lub intencji innych ludzi.
“Ma pochmurną minę, na pewno myśli, że to beznadziejny pomysł”
“Mówi, że sama ugotuje dziś obiad. Pewnie uważa, że beznadziejnie gotuję”
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Myślenie dychotomiczne – nazywane inaczej “myśleniem w kategoriach wszystko albo nic” lub “myśleniem zero-jedynkowym”. Jest to tendencja patrzenie na z perspektywy czarno-białej, ignorując odcienie szarości.
“Jeśli nie zostałem doceniony, jestem niewartościowy”
“Jeśli nie kupuje mi kwiatów, to znaczy, że nic do mnie nie czuje”
______________________________________________________
______________________________________________________
Nadmierne uogólnianie – inaczej nazywane generalizowaniem. Jest to wyciąganie wniosków, bez wystarczających dowodów lub na podstawie pojedynczej sytuacji. Często używane zwroty to “zawsze”, “wszystko”, “nigdy”, itp.
“Zawsze jest z czegoś niezadowolony”
“Wszystko według ciebie robię źle”
______________________________________________________
______________________________________________________
Negatywny filtr poznawczy – tendencja do widzenia tylko negatywnych aspektów danej sytuacji, z pominięciem pozytywów.
“Miałem szczęście, dlatego się udało”
“Ostatnio zaczęliśmy się kłócić. Jesteśmy beznadziejną rodziną’”
______________________________________________________
______________________________________________________
Przeskakiwanie do konkluzji – wyciąganie wniosków na podstawie pojedynczych cech sytuacji.
“Spojrzał na zegarek, na pewno nudzi się i nic z tego nie będzie”
“Nic nie odpowiedział, był na mnie zły”
______________________________________________________
______________________________________________________
Lista zniekształceń poznawczych:
Przepowiadanie przyszłości – wyciąganie wniosków o przyszłości, niezależnie od faktów
“Popełniłem błąd, zwolnią mnie”
“Byli jacyś skwaszeni, już więcej się z nami nie spotkają”
______________________________________________________
______________________________________________________
Wyolbrzymianie/umniejszanie – opisywanie zdarzeń w sposób bardziej skrajny, wiąże się najczęściej z przesadzaniem, bagatelizowaniem informacji
“Komuś podobała się moja prezentacja? Nie mogłem wydusić słowa.”
“Nie pomogłeś mi ze sprzątaniem, jestem ze wszystkim sama”
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Katastrofizacja – pisanie najczarniejszego scenariusza do danej sytuacji, pomijając inne, bardziej prawdopodobne scenariusze
“Jestem pewien, że skończy się to ogromną porażką i zostanę zwolniony”
“Serce za mocno mi bije, to chyba zawał”
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Uzasadnienie emocjonalne – wyciąganie wniosków, dotyczących rzeczywistości, jedynie na podstawie emocji.
“Mam obawy co do tego projektu, co oznacza, że lepiej zrezygnować”
“Czuję niepokój, ciekawe, co złego się wydarzyło”
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Personalizacja – przypisywanie sobie odpowiedzialności za zdarzenia, na które nie mamy wpływu
“Podczas raportu uśmiechali się. Myśleli, że gadam głupoty”.
“On był zamknięty w sobie, więc pewnie zrobiłam coś nie tak”
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Nadużywanie imperatywów – nadmierne odwoływanie się do zasad, powinności w sposób sztywny i bezwzględny. Przejawia się w stwierdzeniach z użyciem stwierdzeń typu”muszę…”, “powinienem…”, “należy…”, “nie należy…”.
“Nie mogę zrobić najmniejszego błędu. Wszystko musi być zawze idealnie.”
“Dobry matka zawsze z chęcią bawi się z dziećmi”
________________________________________________________
________________________________________________________
Lista zniekształceń poznawczych:
Selektywna uwaga – skupianie się na negatywnych aspektach danej sytuacji, pomijają inne aspekty
“Szef mnie pochwalił, ale przecież pomyliłem się”
“On tylko chciał być miły, kiedy mówił, że przygotowałam pyszny posiłek”
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Etykietowanie – przypisywanie komuś jakiś cech charakteru lub ocenianie go nie mając do tego żadnych danych lub mając niewystarczające.
“Podjąłem złą decyzję, jestem do niczego”
“On słucha ciężkiego rocka, coś z nim nie tak. Nie zadawaj się z nim”
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Drukuj / PDF
