Co to są ruminacje? Moi pacjenci często zadają mi to pytanie. W poniższym artykule postaram się przybliżyć ten rodzaj zachowania.
“Umysł chwyta coś i po prostu nie może pozwolić temu odejść”
- W. Churchill
Co to są ruminacje? Etymologia słowa
Termin “ruminacje” pochodzi od łacińskiego słowa “ruminatio”, co oznacza “przeżuwanie”. Termin ten został zapożyczony przez psychologów, jako określenie stylu myślenia. Tak więc ruminacje polegają na “przeżuwaniu” niektórych tematów. Osoba, która ich doświadcza, wielokrotnie powraca do pewnych tematów, nadmiernie je analizując. Ruminacje mogą być rozumiane jako myślenie skoncentrowane nadmiernie na rozwiązaniu problemów, rozpamiętywaniu, analizowaniu sytuacji, koncentrowaniu się na sobie i własnych uczuciach.
Co to są ruminacje? Przymus, czy dobrowolność?
Ruminacje nie mają charakteru intruzywnego (czyli przymusowego) – pojawiają się w odpowiedzi na jakąś niepokojącą myśl automatyczną. Ruminowanie jest raczej wyborem danej osoby, strategią, która ma pomóc w radzeniu sobie z problemami (np. negatywnym nastrojem). Intruzywne myśli takie, jak na przykład obsesje, pojawiają się bez woli osoby lub nawet wbrew jej woli – tak jak myśli obsesyjne, które są postrzegane jako egodystoniczne (pacjenci oceniają je jako bezsensowne i niepożądane). Z ruminacjami jest inaczej – osoba pod wpływem stresu zakłada, że rozpamiętywanie będzie prowadzić do pozytywnych efektów. Niestety nie prowadzi – pamiętajmy, że ruminowanie zazwyczaj nie prowadzi do działania, naprawiania, zadośćuczynienia, zazwyczaj kończy się na analizowaniu. Występuje w stanach depresyjnych, zaburzeniach związanych z używaniem alkoholu, lękach (np. fobii społecznej), itp.
Co to są ruminacje? Fakty i mity
Osoby ruminujące zakładają, że intelektualne analizowanie pomoże im:
–Wyciągnąć wnioski z sytuacji. Ruminacje nie prowadzą do lepszego zrozumienia danej sytuacji,nie są twórcze. Osoba ruminująca wciąż odtwarza te same myśli w kółko, co może prowadzić wyłącznie do zmęczenia.
–Uniknąć podobnych błędów w przyszłości. Zapewne wielu z nas po fakcie zaplanowało sobie intelektualnie, że następnym razem, się tak nie zachowa (np. zachowanie agresywne). Problem polega na tym, że kiedy doświadczamy określonych sytuacji (np. krytyka) , pojawiają się bez naszej woli określone emocje (np. złość), a to prowadzi do utartej (w tym przypadku agresywnej) reakcji. Intelektuacje planowanie jest w takich sytuacjach rzadko skuteczne.
–Zrozumieć lepiej swoje funkcjonowanie. Ruminowanie zwykle dotyczy stałych, często tych samych tematów u danej osoby. Zmieniają się sytuacje, ale ruminujemy wciąż o tym samym (np. od wielu lat,“co zrobiłem nie tak”) – już samo to jest dowodem, na to, że ruminacje przez tak długi czas nie doprowadziły do żadnych konstruktywnych wniosków. Wielu badaczy twierdzi, że ruminacje są ogromnym wysiłkiem poznawczym, bez żadnej korzyści i mogą nawet odpowiadać za zmęczenie oraz niektóre deficyty poznawcze.
-Poczuć się lepiej. Oceniając swój nastrój, oczekując lepszego, krytykując się za to, co czujemy, nie możemy poczuć się lepiej – faktycznie pogrążamy się w gorszym nastroju. Nie można poczuć się dobrze, rozmyślając, w jak złej sytuacji jesteśmy. Co więcej, wiele badań wskazuje na to, że to właśnie ruminacyjny styl funkcjonowania zwiększa podatność na nawroty depresji.
Co to są ruminacje? Jak sobie poradzić?
Jak sobie poradzić? Jedną z najciekawszych technik jest wyznaczenie sobie godziny dziennie na zamartwianie. Musisz zawczasu wybrać określoną godzinę (np. codziennie o 19.00), a w pozostałej części dnia powtarzaj sobie: “Będę miał(a) czas na myślenie potem, teraz nie będę tego robić”. Najważniejsze jest, aby zaakceptować napięcie, które prawdopodobnie pojawi się, kiedy umysł będzie zachęcał cię do ruminacji. Pamiętaj, ruminacje to stary, nieskuteczny sposób radzenia sobie z emocjami i rezygnacja z niego może wnieść dużo witalności w Twoje życie. Działa to podobnie jak dieta – rezygnujesz ze złego nawyku, więc w pierwszej fazie pojawia się napięcie, drażliwość, złe samopoczucie. Jednak za to po jakimś czasie będziesz miał(a) dużą satysfakcję i wiele energii na lepsze rzeczy.
Jeśli chciał(a)byś dowiedzieć się więcej o ruminowaniu polecam ci angielskojęzyczny film (kliknij tutaj)
Jeśli chciał(a)byś napisać komentarz pod tym artykułem, możesz to zrobić na mojej stronie na facebooku (kliknij tutaj)
Przeczytaj też mój artykuł o zdrowiu psychicznym (tutaj)
Źródła:
1) Wells, A., (2010), Terapia poznawcza zaburzeń lękowych. Praktyczny podręcznik i przewodnik po teorii. Kraków., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
2) Engle, R. W., Sędek, G.,von Hecker, U., McIntosh, D. N., (2006) Ograniczenia poznawcze. Starzenie się i psychopatologia., Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.
3) Hammen, C., (2005), Depresja. Modele techniczne i techniki terapeutyczne dla praktyka. Wydawnictwo: GWP.
Drukuj / PDF
